“Banken werken goed mee aan de aanpak van witwassen”, vindt minister van Justitie Ferdinand Grapperhaus. Kennelijk is hij een van de grootste witwasschandalen aller tijden alweer vergeten. ING moest nog maar een half jaar geleden 775 miljoen euro betalen vanwege witwasfraude.
‘Stop met pillen slikken op festivals’ stond vorige week met koeienletters in het Brabants Dagblad. Een speciaal opgerichte Onderzoeksredactie, die probeert uit te zoeken hoe erg de ‘ondermijning’ is in Nederland, had een interview gehouden met minister Grapperhaus. Volgens de minister werkt de aanpak van drugscriminaliteit. Alleen moeten die vervelende pillenslikkers nog even ophouden met hun financiële steun aan dealers.
Aanpak drugscriminaliteit schiet tekort
De Onderzoeksredactie concludeerde echter uit ruim honderd gesprekken met ambtenaren van Justitie dat de aanpak van drugscriminaliteit tekort schiet. Na 30 jaar verbod op MDMA is Nederland uitgegroeid tot ’s werelds grootste exporteur van het spul. Maar de minister ziet dat anders. “We boeken wél successen”, vertelt Grapperhaus aan de Onderzoeksredactie. “We hebben criminele motorbendes verboden, we rollen tientallen drugslabs op en banken werken goed mee aan de aanpak van witwassen.”
Kennelijk is de minister voor het gemak even vergeten dat ING nog maar een half jaar geleden een schikking trof met het Openbaar Ministerie (OM) ter waarde van 775 miljoen euro, het hoogste bedrag ooit. Op die manier wist het bestuur van de bank strafrechtelijke vervolging te voorkomen.
Controle op witwassen werkte niet
Banken in Nederland zijn verplicht te onderzoeken of hun klanten geld proberen wit te wassen. ING had daarvoor een elektronisch systeem ontwikkeld dat automatisch verdachte transacties meldt. Maar een ‘onhandige’ programmeur had ‘per ongeluk’ een maximum van drie meldingen per dag ingesteld. Oeps.
De bank kon op die manier door blijven gaan met het accepteren van crimineel verdiend geld, terwijl medewerkers tegenover de buitenwereld beweerden dat de bank actief verdachte transacties probeerde op te sporen.
Geen straf maar beloning
Normaal gesproken volgt strafrechtelijke vervolging bij witwasfraude. Burgers die geld witwassen kunnen rekenen op inbeslagnames van hun huis, auto, luxegoederen en bankrekeningen, nog voordat zij veroordeeld zijn voor hun misdrijven. Maar in het geval van ING had het Openbaar Ministerie geen zin zoveel moeite te steken in een strafzaak. ING heeft een heel leger advocaten. Dus een rechtszaak zou zomaar 10 jaar lang kunnen voortduren. Vandaar dat er werd gekozen voor een schikking.
Die schikking werd zonder al te veel morren betaald, aangezien ING toch vijf miljard euro per jaar winst maakt. Je zou misschien denken dat de hoofdverantwoordelijke alsnog diep door het stof zou moeten omdat de bank zo’n hoge boete moest betalen vanwege wanbeleid. Maar het tegendeel is waar. De bestuursvoorzitter van ING, Ralph Hamers, kreeg een loonsverhoging van 50 procent. Hij verdient nu 3 miljoen euro per jaar en hij mag zijn huis, auto en bankrekening ook gewoon houden.
Ondermijning of slim zaken doen
Na de bewering dat banken gewoon goed meewerken aan de aanpak van witwasfraude, gaat het verhaal van de Onderzoeksredactie direct weer verder op de orde van de dag. Hoe pakken we mensen die geld verdienen aan drugs?!
De Onderzoeksredactie schrijft uitsluitend over ‘ondermijning’. Dat is een woord voor de vermenging van de onderwereld met de bovenwereld. Bankiers horen natuurlijk gewoon tot de elitaire bovenwereld. Dus als bankiers geld meeverdienen aan drugscriminaliteit dan noemen we dat geen ‘ondermijning’, maar gewoon slim zaken doen.
Subsidie voor ‘bewustwording’
Voor het onderzoek naar duistere onderwereldmensen heeft het Brabants Dagblad een flinke smak geld gekregen. Welgeteld 150.000 euro subsidie trok het Stimuleringsfonds voor de Journalist (SVDJ) uit voor de oprichting van een ‘journalistieke taskforce’ die al zijn pijlen richt op ondermijnende criminaliteit. Dat geld kreeg het SVDJ op zijn beurt beurt van het kabinet, dat vier miljoen euro heeft uitgetrokken voor de ondersteuning van (regionale) onderzoeksjournalistiek. “De publicaties zijn sterk gericht op bewustwording binnen de samenleving”, staat in de bekendmaking.
Die ‘bewustwording’ past, misschien niet geheel toevallig, perfect in de communicatiestrategie van het ministerie van Justitie. Het kabinet en de politie hebben het afgelopen jaar vol ingezet op het afschuiven van hun verantwoordelijkheden. Volgens de crime-fighters creëert de criminalisering van drugs niet een enorme zwarte markt waarin grote bedragen worden witgewassen. Nee, het zijn drugsgebruikers, met hun verdorven moraliteit, die niet willen luisteren naar de regels van de bovenklasse. Die yogasnuivers zijn de bron van al het kwaad.
Imago handhaven
Het is een heel slimme politieke zet van justitie. Geef drugsgebruikers gewoon de schuld van alle problemen die het drugsbeleid veroorzaakt. Pak zoveel mogelijk rechten van burgers af. Zorg ervoor dat je machtige vrienden op hoge posities tevreden blijven. Ondertussen leid je de discussie af van het feit dat criminalisering van drugs nog nooit heeft gewerkt. Zo kun je je eigen imago als crime-fighter handhaven, zonder dat je echt verantwoording hoeft af te leggen aan kritische onderzoeksjournalisten.
Geef een reactie